Saigon 32 Nam Duoi Che Do Cong San

To^i tha^'y va` nghe d-u+o+.c gi` o+? Sa`i Go`n va` mie^`n Nam sau 32 na(m du+o+'i che^' d-o^. co^.ng sa?n?
Nguye^~n Va(n Tra^'n

D-a^y kho^ng pha?i la` mo^.t pho'ng su+. hay mo^.t ba`i nghie^n cu+'u xa~ ho^.i vo+'i nhu+~ng phu+o+ng pha'p khoa ho.c cu?a no' - ma` chi? la` nhu+~ng d-ie^`u vu.n va(.t ma('t tha^'y ta^.n no+i, tai nghe ta^.n cho^~ - ghi la.i mo^.t ca'ch trung thu+.c. To^i tha^'y bo^. ma(.t Sa`i go`n d-o^?i mo+'i vo+'i: Nhu+~ng kha'ch sa.n 5 sao, 4 sao lo^.ng la^~y. D-o^?i mo+'i vo+'i nhu+~ng nha` ha`ng "vi~ d-a.i" tre^n ca'c tuye^'n d-u+o+`ng du li.ch. Vo+'i nhu+~ng trung ta^m "thu+ gia~n" sang tro.ng, quy' pha'i co+~ ca^u la.c bo^. Lan Anh. Vo+'i nhu+~ng vu~ tru+o+`ng cu+.c ky` tra'ng le^. nhu+ vu~ tru+o+`ng New Century Ha`no^.i. Vo+'i nhu+~ng tru+o+`ng Trung ho.c tu+ thu.c mang te^n My~, gia'o su+ My~, chu+o+ng tri`nh ho.c cu?a My~, gia?ng da.y ba(`ng tie^'ng My~- ho.c sinh pha?i tra? ho.c phi' ba(`ng tie^`n My~ - 600US$ d-e^'n 1000US$ /tha'ng. (Giai ca^'p na`o d-u? su+'c tra? ho.c phi' na^`y cho con?).To^i cu~ng hie^?u ra(`ng ca'c no+i na^`y la` no+i a(n cho+i cu?a vu+o+ng to^n co^ng tu+? "d-o?", ca'c nha` gia`u mo+'i - tha^n nha^n ca'c quye^`n lu+.c d-o? d-u+'ng d-a`ng sau, va` ca'c quan chu+'c d-o? d-o^ la d-a^`y tu'i. Ho. d-e^'n d-a^y d-e^? "thu+ gia~n", uo^'ng ru+o+.u, d-a'nh ba.c, ca' d-o^. va` ti`m ga'i. Uo^'ng cho+i va`i chai ru+o+.u ngoa.i VSOP, XO la` chuye^.n thu+o+`ng. Mo^~i d-e^m co' the^? tie^u ha`ng nga`n d-o^ la My~ cu~ng kho^ng pha?i la` d-ie^`u la.. Trong khi lu+o+ng tha'ng cu?a mo^.t tha^`y gia'o Trung ho.c tru+o+`ng co^ng kho^ng d-u? d-e^? tra? mo^.t chai ru+o+.u XO. Vu. MPU.18 ca' d-o^. ha`ng trie^.u US d-o^ la d-a~ bi. phanh phui la` mo^.t thi' du. cu. the^?. Vu~ tru+o+`ng New Century bi. Co^ng an d-e^'n gia?i ta'n vi` ca'c co^ng tu+?, va` tie^?u thu+ con ca'c quan chu+'c lo+'n, nha?y d-a~ ro^`i... "la('c" suo^'t d-e^m, va`i ho^m sau - d-a^u cu~ng va`o d-o'... To^i cu~ng tha^'y Sa`igo`n- ngu+o+`i, xe va` pho^' xa' da^`y d-a(.c, nghe.t tho+? - va`i to`a cao o^'c mo.c le^n vo^ tra^.t tu+.. O+? xa xa, co' ca'i tro^ng gio^'ng nhu+ chie^'c ho^.p que.t, nha` cu+?a ma(.t tie^`n ha^`u he^'t d-e^`u le^n la^`u nhie^`u ta^`ng. Kie^'n tru'c hie^.n d-a.i. Va^.t lie^.u nha^.p ca?ng d-a('c tie^`n. Nha` trong he?m - pha^`n lo+'n cu~ng le^n nhie^`u ta^`ng cao nghe^.u. Co' nhie^`u khu xa^y ca^'t bu+`a ba~i, nho^ ra thu.t va`o nhu+ nhu+~ng chie^'c ra(ng lo`i xi? vo^ duye^n, la^'n chie^'m ngang ngu+o+.c d-a^'t co^ng hoa(.c le^` d-u+o+`ng. To^i tha^'y Sa`igo`n bi. o^ nhie^~m tra^`m tro.ng vo+'i ha(`ng trie^.u tie^'ng d-o^.ng co+, nga`y d-e^m d-inh tai nhu+'c o'c, va` 3.000.000 chie^'c Honda - phun kho'i mi.t mu` - chu+a ke^? d-e^'n xe ho+i. Va` he^. tho^'ng co^'ng ra~nh la.c ha^.u, mo^~i khi tro+`i mu+a lo+'n nu+o+'c ru't kho^ng ki.p, u+' d-o.ng tra`n nga^.p nha` cu+?a. He^. tho^'ng d-o^? ra'c co`n la.c ha^.u, kho^ng d-a'p u+'ng no^?i nhu ca^`u tha?i ra'c cu?a 8.000.000 da^n nhung nhu'c nhu+ kie^'n. Sa`igo`n d-a^`y da^~y nhu+~ng ha`ng ngoa.i do co^ng ty ngoa.i quo^'c sa?n xua^'t ta.i cho^~, ha`ng la^.u cu?a Trung quo^'c tra`n va`o vo^ so^' ke^?. Ma'u kinh te^' Vie^.t Nam bi. loa~ng ra. Nhu+ng che^' d-o^. xa~ ho^.i chu? nghi~a im thin thi't chi.u tra^.n, kho^ng da'm mo^.t lo+`i pha?n kha'ng. Mo^.t chie^'c xe Honda nha~n hie^.u Trung quo^'c gia' khoa?ng chu+`ng 1000 d-o^ la My~... chu+a ke^? ha`ng Trung quo^'c la^.u thue^', re? ma.t... Thuo^'c la' va` bia - bia no^.i, bia ngoa.i - co' d-u?... Nha^.u va` hu't la` 2 ca'i mo^'t bi`nh da^n tho+`i thu+o+.ng nhu+'t o+? Sa`i Go`n. D-a?ng vie^n, ca'n bo^. - giai ca^'p tho^'ng tri. - nha^.u... Gia` nha^.u, tre? nha^.u... con ni't cu~ng ta^.p ta`nh nha^.u. Hu't thi` kho?i no'i... Giai ca^'p ca'n bo^. ra(ng d-en ma~ ta^'u ba^y gio+` la` giai ca^'p na('m tho^'ng tri. - d-a~ lo^.t xa'c - kho^ng co`n qua^'n thuo^'c re^, ba^.p ba^.p pha` kho'i mi.t mu` nu+~a - ma` lu'c na`o cu~ng la^'p lo' mo^.t go'i 3 con 5, Craven A, trong tu'i. La~nh d-a.o hu't, ca'n bo^. hu't, da^n chu'ng hu't - tha^.m chi' con ni't 9, 10 tuo^?i o+? d-o^`ng que^ cu~ng phi` pha` d-ie^'u thuo^'c mo^.t ca'ch khoa'i tra'. Ca'c ha~ng bia va` thuo^'c la' ngoa.i quo^'c d-a~ ti`m d-u+o+.c mo^.t thi. tru+o+`ng tie^u thu. be'o bo+?. Ca'n bo^. lo+'n cu~ng a^u phu.c ca` va.t ha(?n hoi, xe ho+i bo'ng loa'ng, nhu+ng bo^. ra(ng ho^, ma'i to'c ba.c the^'ch, va` nu+o+'c da mo^'c mo^'c, kho^ng da^'u d-u+o+.c ne't tho^ ke^.ch cu?a mo^.t anh nha` que^ le^n ti?nh.


* Mo^.t trong nhu+~ng dinh thu+. cu?a tu+o+'ng co^ng an Nguye^~n Kha'nh Toa`n, d-u+o+.c cho co^ng ty FPT thue^ mu+o+'n.


* Ba^'t d-o^.ng sa?n cu?a Nguye^~n Ta^'n Du~ng o+? Kie^n Giang
To^i co`n tha^'y Sa`i go`n vo+'i hie^.n tu+o+.ng "tie^'m co^ng vi tu+" lo^.ng ha`nh, ngang ngu+o+.c cu?a Co^ng an d-e^'n d-o^. da^n chu'ng quen thuo^.c, xem la` mo^.t chuye^.n d-u+o+ng nhie^n nhu+ chuye^.n ho^'i lo^. d-a~ tro+? tha`nh ca'i le^. ba^'t tha`nh va(n trong che^' d-o^. xa~ nghi~a. Chie^'m d-oa.t mo^.t nu+?a co^ng vie^n, xa^y nha` ga.ch du`ng la`m qua'n ca` phe^. Chu+a tho?a ma~n - ban d-e^m co`n do.n the^m ba`n ghe^' tre^n sa^n co? cu?a pha^`n co^ng vie^n co`n la.i va` tha('p d-e`n ma`u tre^n ma^'y cha^.u kie^?ng cho the^m tho+ mo^.ng. O^ng chu? bu+. na^`y cha('c cha('c kho^ng pha?i la` da^n thu+o+`ng. O^ng lo+'n na^`y xem co^ng vie^n nhu+ d-a^'t nha` cu?a o^ng va^.y. Ai co' di.p d-i ngang qua mu~i ta`u - no+i ga(.p go+~ cu?a 2 d-u+o+`ng Nguye^~n Tra~i va` Le^ Lai cu~, ngang ho^ng nha` tho+` Huye^.n Si~ - thi` ro~.


* Sa`i Go`n a(n cho+i tra'c ta'ng, cuo^`ng loa.n du+o+'i che^' d-o^. CSVN.Co`n nhie^`u, ra^'t nhie^`u chuye^.n lo^.ng ha`nh chie^'m d-a^'t co^ng, la^'n le^` d-u+o+`ng nhan nha~n o+? kha('p Sa`i Go`n. Chi? d-u+a ra va`i thi' du. cu. the^?: Mo^.t co^ng thu+. ta.i vu+o+`n Tao D-a`n (co' le~ la` nha` ca^'p cho vie^n gia'm d-o^'c co^ng vie^n Tao D-a`n) - ma(.t tie^`n ngo' va`o trong - ma(.t ha^.u nhi`n ra phi'a d-u+o+`ng Nguye^~n Du (Taberd cu~) - be`n co' ma`n tro^? cu+?a ma(.t sau nha`, xa^y the^m phi'a sau tha`nh 2 ca(n pho^' thu+o+ng ma~i ma(.t tie^`n ngo' ra d-u+o+`ng Nguye^~n Du, tri. gia' mo^~i ca(n, nhie^`u tra(m nga`n my~ kim - ngon o+! Tu+o+ng tu+. nhu+ va^.y - o+? go'c d-u+o+`ng Tha`nh Tha'i va` Co^.ng Ho`a cu~, tru+o+'c sa^n nha` cu?a o^ng Hie^.u tru+o+?ng tru+o+`ng Quo^'c gia Su+ Pha.m tru+o+'c 75 - pho^' thu+o+ng ma~i, qua'n xa' la lie^.t chie^'m ma^'t ma(.t tie^`n. Ngang ngu+o+.c va` lo^.ng ha`nh nhu+'t la` 2 ca(n pho^' thu+o+ng ma~i be^n ho^ng tru+o+`ng Tru+o+ng Minh Ky', d-u+o+`ng Tra^`n Hu+ng D-a.o, che^~m che^. xa^y le^n ngay be^n go'c pha?i sa^n tru+o+`ng nhu+ tha'ch d-o^' da^n chu'ng. Co`n tre^n le^` d-u+o+`ng kha' ro^.ng tru+o+'c ca^u la.c bo^. CSS cu~ - ba^y gio+` la` Ca^u la.c bo^. Lao D-o^.ng - nhie^`u gian ha`ng thu+o+ng ma~i ba'n qua^`n a'o, gia`y vo+' the^? thao... buo^n ba'n a^`m i~, na'o nhie^.t suo^'t nga`y. Co^ng an chie^'m d-a^'t co^ng, xa^y nha` tu+. Co^ng vie^n, le^` d-u+o+`ng tru+o+'c nha` da^n la` d-a^'t rie^ng cu?a Co^ng An. Co^ng an su+? du.ng la`m cho^~ gu+?i xe, bi.t ki'n ca? lo^'i d-i va`o nha`. Kho^ng ai da'm ho' he'. Im la(.ng la` an toa`n. Thu+a gu+?i la` da.i do^.t. Ma` thu+a vo+'i ai? Ta^'t nhie^n la` pha?i thu+a vo+'i co^ng an. Kho^ng le~ co^ng an xu+? co^ng an? Tu+o+'ng CS Tra^`n D-o^. pha?n a?nh co`n ro~ re^.t ho+n: "... Xa~ ho^.i Vie^.t Nam nga`y nay la` mo^.t xa~ ho^.i vo^ pha'p lua^.t ma` pha^`n d-a^`u tie^n ga^y ra la` D-a?ng. Kho^ng the^? na`o cho^'ng tham nhu~ng d-u+o+.c vi` ne^'u D-a?ng cho^'ng tham nhu~ng thi` D-a?ng cho^'ng la.i D-a?ng sao?" ("Nha^.t ky' Ro^`ng ra('n" cu?a Tra^`n D-o^.). No'n co^'i, no'n tai be`o, de'p ra^u, a'o chemise xu`ng xi`nh bo? ngoa`i chie^'c qua^`n ma`u cu+'t ngu+.a cu?a ngu+o+`i ca'n bo^. CS ngo+ nga'c khi mo+'i va`o Sa`igo`n - d-a~ bie^'n ma^'t. Cu~ng kho^ng co`n tha^'y nhu+~ng chie^'c a'o da`i tha thu+o+'t cu?a nhu+~ng co^ ga'i d-i da.o pho^' nga`y cuo^'i tua^`n tre^n ca'c d-a.i lo^. Le^ Lo+.i, Le^ Tha'nh To^n, Tu+. Do... nhu+~ng nga`y tru+o+'c 75 nu+~a. Thay va`o d-o' la` mo^.t d-o^.i ngu~ phu. nu+~ - mu~i va` mie^.ng bi.t ki'n ba(`ng "kha^?u trang", ga(ng tay da`i d-e^'n cu`i cho?, co+~i Honda cha.y nhu+ bay tre^n d-u+o+`ng pho^'.


To^i co`n tha^'y nhu+~ng ngu+o+`i nghe`o kho^? cho+? tre^n chie^'c xe tho^`, nhu+~ng thu`ng carton va` bao tu'i nylon, cho^`ng cha^'t le^n nhau cao nga^'t nhu+ sa('p d-o^? xuo^'ng. Nhu+~ng ba` cu. gia`, nhu+~ng ca^.u be' tuo^?i d-a'ng d-u+o+.c ngo^`i o+? ghe^' nha` tru+o+`ng, nhu+~ng anh phe^' binh cu.t tay, cu.t chu+n, le^ le^'t tre^n mo^.t mie^'ng va'n go^~ d-i ba'n ve' so^' (mo^.t ca'ch a(n xin tra' hi`nh), nhu+~ng em be' ma(.t mu~i lem luo^'c d-ang bu+o+i nhu+~ng d-o^'ng ra'c d-e^? lu+o+.m ca'c bao nylon, lon coca, chai bia d-em ve^` ba'n... hay nhu+~ng em be' ra'ch ru+o+'i lang thang tru+o+'c nhu+~ng tie^.m a(n cho+` kha'ch a(n xong nha`o vo^ bu+ng to^ su'p ca(.n hu'p vo^.i d-o+~ lo`ng, co`n nhu+~ng tre? kha'c - ma('t la'o lie^n tro^ng chu+`ng co^ng an, tay chi`a chie^'c ho^.p, la`m da^'u mo+`i kha'ch d-a'nh gia`y - nhu+~ng em be' ga'i d-ang hi` hu.c d-a^?y kha'ch le^n d-o^`i ca't ba(`ng mie^'ng va'n co' ga('n ba'nh xe o+? "D-o^`i ca't bay" Phan Thie^'t. Ho?i "sao em kho^ng d-i ho.c"? - Tra? lo+`i: "Nha` kho^ng d-u? co+m a(n, con la`m ca'i na^`y d-e^? kie^'m the^m co+m a(n". Nhie^`u ba` me. nha(n nho' o^m tha(`ng be' ma(.t ma`y xanh le't, kho^ng co`n chu't ma'u, cho+` suo^'t buo^?i sa'ng tru+o+'c tie^'ng qua't tha'o a^`m i~ va^~n chu+a to+'i phie^n mi`nh va`o be^.nh vie^.n chu+~a tri. cho con. Nghe no'i ma^'y na(m tru+o+'c d-a^y co' nhie^`u ba` me. d-u+'ng tru+o+'c be^.nh vie^.n Cho+. Ra^~y cho+` ba'n ma'u mi`nh d-e^? qua co+n d-o'i kho^? nga(.t nghe`o nhu+ nha` va(n Tra^`n Trung D-a.o d-a~ mo^ ta?. La.i nghe mo^.t be^.nh nha^n d-u+'ng ca.nh d-o', cu~ng cho+` d-e^'n lu+o+.t mi`nh, than tho+?: "O+? d-a^y la` va^.y d-o' o^ng o+i! Chu+~a be^.nh pha?i co' tie^`n - tru+o+'c nhu+'t pha?i qua cu+?a - lo.t qua cu+?a thi` co`n nhie^`u kha^u - kha^u na`o cu~ng pha?i chi`a tie^`n. Muo^'n so^'ng - pha?i co' tie^`n. Che^'t cu~ng pha?i co' tie^`n".


* Chuye^.n ha(`ng nga`y o+? Be^.nh vie^.n Truye^`n ma'u huye^'t ho.c: Xe^'p ha`ng cho+` ba'n ma'u.
Bo^. ma(.t Sa`i go`n "d-o^?i mo+'i" ba(`ng nhu+~ng kha'ch sa.n lo^.ng la^~y, nhu+~ng ca^u la.c bo^. tho+`i thu+o+.ng, nhu+~ng pho^' xa' thu+o+ng ma~i sang tro.ng, nhu+~ng hie^.u kim hoa`n lo'ng la'nh kim cu+o+ng, nhu+~ng nha` ha`ng a(n vi~ d-a.i, nhu+~ng vu~ tru+o+`ng cu+.c ky` tra'ng le^., nhu+~ng bie^.t thu+. d-o^` so^. nguy nga mo+'i xa^y ba(`ng va^.t lie^.u ngoa.i d-a('t tie^`n trang tri' ca^y ca?nh nhu+ mo^.t ma?ng vu+o+`n thu+o+.ng uye^?n cu?a vua chu'a nga`y xu+a, nhu+~ng xe ho+i bo'ng loa'ng nho+?n nho+ tre^n d-u+o+`ng pho^'... nhie^`u ngu+o+`i cho'a ma('t, choa'ng va'ng, cho la` "Vie^.t Nam ba^y gio+` tie^'n bo^. qua'". Rie^ng pho' thu+o+`ng da^n to^i tu+. nghi~: Nhu+ va^.y co' pha?i la` tie^'n bo^. kho^ng? Su+. tie^'n bo^. cu?a mo^.t nu+o+'c ca^`n pha?i nhi`n ve^` nhie^`u ma(.t: Ma(.t y te^' va` gia'o du.c, ma(.t d-o+`i so^'ng va^.t cha^'t va` tinh tha^`n cu?a da^n chu'ng... Lo+.i tu+'c d-a^`u ngu+o+`i cu?a Vie^.t Nam - theo tho^'ng ke^ cu?a ba'o The Economist - ba(`ng: 555 US $ na(m 2007 (Ha` No^.i bo^'c le^n 730 US $) chi? ho+n La`o va` Cambodia chu't d-i?nh. So vo+'i ca'c nu+o+'c la'ng gie^`ng: Tha'i Lan: 2550 US $ - Phi lua^.t Ta^n: 1040 US$ - Nam Du+o+ng: 1160 US$ - Ta^n gia Ba: 24840 US$. (The Economist World, na(m 2007 - p.158, 176, 238). Vie^.t Nam co`n le.t d-e.t d-a`ng sau ra^'t xa. Va` tru+o+'c bo^. ma(.t thay d-o^?i choa'ng ngo+.p na^`y - ne^'u d-a(.t ca^u ho?i: Ai la` chu? nha^n cu?a nhu+~ng xe ho+i, kha'ch sa.n, vu~ tru+o+`ng, nhu+~ng thu+o+ng hie^.u lo+'n, nhu+~ng bie^.t thu+. lo^.ng la^~y kia? - thi` ca^u tra? lo+`i kho^ng so+. sai la^`m la` cu?a ca'n bo^. d-a?ng vie^n CSVN (ta.i chu+'c hoa(.c gia?i ngu~), hoa(.c con cha'u tha^n nha^n cu?a ho.. Va` o+? tho^n que^ - giai ca^'p gia`u co' ba^y gio+` la` ai? giai ca^'p d-i.a chu? la` ai? Co' pha?i la` do cu?a ca?i cu?a o^ng cha d-e^? la.i hay do su+. kinh doanh tu+. do, mua ba'n la`m a(n ma` co'?
Hie^.n Tu+o+.ng Ngu+o+i Ba('c Xa~ Ho^.i Chu? Nghi~a Chie^'m Hu+~u Toa`n Bo^. Pho^' Xa' Thu+o+ng Ma.i Quan Tro.ng O+? Sa`i Go`n - Kho^'ng Che^' Mo.i La~nh Vu+.c Tro.ng Ye^'u O+? Mie^`n NamCho du` nu'p du+o+'i ca'i ha`o quang chie^'n tha('ng "d-a'nh Ta^y, d-uo^?i My~" - cho du` che gia^'u, la^'p lie^'m, gia?i thi'ch the^' na`o cha(ng nu+~a - thi` da^n mie^`n Nam (go^`m ca? Nam la^~n Ba('c theo che^' d-o^. Tu+. Do tru+o+'c 75) va^~n tha^'y mo^.t su+. tha^.t. Su+. tha^.t d-o' la` ngu+o+`i Ba('c XHCN tra`n nga^.p, chie^'m hu+~u toa`n bo^. pho^' xa' thu+o+ng ma~i tro.ng ye^'u cu?a Sa`i go`n. La`m sao no'i kha'c d-u+o+.c khi d-i mo^.t vo`ng quanh Sa`igo`n va` ca'c khu pho^' sa^`m ua^'t nhu+'t va`o nhu+~ng hie^.u buo^n lo+'n d-e^? mua ha`ng hay ho?i han chuye^.n tro` thi` tha^'y toa`n la` ngu+o+`i Ba('c co^.ng sa?n - tu+` co^ ba'n ha`ng d-e^'n ba` chu? ngo^`i phi'a trong - cu~ng toa`n la` ngu+o+`i cu?a xa~ ho^.i chu? nghi~a mie^`n Ba('c. Ca'c tie^.m buo^n lo+'n tru+o+'c 75- nhu+ ca'c tie^.m va`ng Nguye^~n the^' Ta`i, Nguye^~n the^' Na(ng, Pharmacie Trang Hai, tie^.m E'mile Bodin cu?a ba^`u Ye^n, nha` ha`ng Bo^`ng Lai, Thanh The^', Nguye^~n va(n D-a('c, Pha.m thi. Tru+o+'c... hie^.n nay, mo^.t so^' d-a~ d-o^?i ba?ng hie^.u hoa(.c xa^y ca^'t la.i, nhu+ng d-e^`u do ngu+o+`i mie^`n Ba('c XHCN la`m chu?. Ca'c co+ so+? kha'c nhu+ nha` ha`ng a(n lo+'n, tie^.m pho+?, co^ng ty thu+o+ng nghie^.p, di.ch vu. lo+'n, nhu+~ng tie^.m buo^n ba'n do^` nha^.p ca?ng v.v.. cu~ng d-e^`u do ngu+o+`i Ba('c XHCN chie^'m giu+~.Tuy kho^ng co' con so^' tho^'ng ke^ chi'nh xa'c nhu+ng tu+. mi`nh d-i d-e^'m ha`ng tra(m tie^.m buo^n sang tro.ng quanh ca'c khu pho^' lo+'n o+? Sa`igo`n thi` kha'm pha' ra d-u+o+.c chu? nha^n la` ngu+o+`i Ba('c XHCN. (Ta^'t nhie^n la` vo+. con, tha^n nha^n ca'n bo^. lo+'n). Nhu+~ng co^ ga'i Ba('c XHCN ba'n ha`ng la` con cha'u cu?a chu? nha^n ngu+o+`i Ba('c CS (do ca'c co^ tu+. no'i ra). Ca'c co^ chie^u d-a~i vie^n tre^n phi co+ VNHK d-e^`u la` ngu+o+`i Ba('c tha^n nha^n hay con cha'u ca'n bo^. - di~ nhie^n - vo+'i ve? ma(.t la.nh lu`ng, ha'ch di.ch vo+'i ngu+o+`i Vie^.t Nam va` khu'm nu'm li.ch su+. vo+'i kha'ch ngoa.i quo^'c... Ca'n bo^., co^ng nha^n vie^n tro.ng ye^'u - cu~ng d-e^`u la` ngu+o+`i Ba('c - tru+` mo^.t so^' ca'n bo^. go^'c mie^`n Nam ta^.p ke^'t - theo d-oa`n qua^n vie^~n chinh va`o d-a'nh chie^'m mie^`n Nam - thi` cu~ng ke^? ho. la` ngu+o+`i XHCN mie^`n Ba('c. He^. tho^'ng quye^`n lu+.c tu+` tre^n d-e^'n du+o+'i - tu+` trung u+o+ng d-e^'n d-i.a phu+o+ng - tu+` ti?nh tha`nh d-e^'n qua^.n ly., thi. tra^'n, la`ng xa~ ga^`n - d-e^`u do d-a?ng vie^n ngu+o+`i mie^`n Ba('c XHCN - na('m giu+~. Nhu+~ng co^ng ty di.ch vu. co' ta^`m co+~, nhu+~ng co^ng ty thu+o+ng ma~i sa?n xua^'t lo+'n - d-ie^?n hi`nh la` mo^.t co^ng ty va^.n ta?i va` du li.ch co' d-e^'n 6000 xe ho+i d-u? loa.i, chu? nha^n cu~ng la` ngu+o+`i Ba('c XHCN. Tu+` chi'nh tri. d-e^'n va(n ho'a, tu+` gia'o du.c d-e^'n truye^`n tho^ng, tu+` nha` ca^`m quye^`n cai tri. d-e^'n chu? nha^n co+ so+? thu+o+ng ma~i, sa?n xua^'t - cu~ng do ngu+o+`i mie^`n Ba('c XHCN na('m giu+~. D-o' la` su+. tha^.t tru+o+'c ma('t ai cu~ng tha^'y. Co`n nhu+~ng va`ng ba.c, kim cu+o+ng, d-o^ la, ta`i sa?n ti.ch thu, chie^'m d-oa.t d-u+o+.c trong ca'c cuo^.c d-a'nh tu+ sa?n, ca?i ta.o co^ng thu+o+ng nghie^.p - nha` cu+?a cu?a tu` ca?i ta.o, cu?a da^n bi. d-uo^?i d-i kinh te^' mo+'i, nhu+~ng ta^'n va`ng cu?a VNCH d-e^? la.i, nhu+~ng lu+o+.ng va`ng thu d-u+o+.c tu+` nhu+~ng ngu+o+`i vu+o+.t bie^n ba'n cha'nh thu+'c - ta`i sa?n nhu+~ng ngu+o+`i thuo^.c die^.n tu+ sa?n - toa`n bo^. ta`i sa?n na^`y tu+` Saigo`n d-e^'n ca'c Ti?nh mie^`n Trung, mie^`n Nam - d-u+o+.c d-em d-i d-a^u? - Kho^ng ai bie^'t. Tho^ng thu+o+`ng, nhu+~ng cu?a ca?i na^`y pha?i d-u+o+.c sung va`o co^ng quy~, d-e^? la`m vie^.c co^ng i'ch nhu+ ca'c o^ng co^.ng sa?n thu+o+`ng re^u rao ba(`ng nhu+~ng my~ tu+` d-e.p d-e~. The^' nhu+ng - su+. tha^.t tru+o+'c nhu+'t - la` ca'c o^ng d-em chia cha'c nhau. Chia nhau mo^.t ca'ch ho+.p hie^'n va` ho+.p pha'p theo Lua^.t pha'p XHCN (D-o.c D-a^'t d-ai-Nguo^`n so^'ng va` Hie^?m Ho.a cu?a Tie^'n si~ Nguye^~n Thanh Giang). O^ng lo+'n la^'y ta`i sa?n lo+'n. O^ng nho? - nha` cu+?a nho?. Co' o^ng ca'n bo^. trung ca^'p chie^'m hu+~u d-e^'n 4, 5 ca(n nha`. O+? kho^ng he^'t d-em cho co^ng ty ngoa.i quo^'c thue^. D-ie^`u pho^? bie^'n nhu+'t la` ca'c o^ng ca'n bo^. na^`y - vi` lo so+. ca'i gi` d-o' - be`n d-em "ba'n non" nhu+~ng ca(n nha` d-o' la^'y tie^`n bo? tu'i tru+o+'c. Mo^.t ca(n nha` cu?a mo^.t vie^n chu+'c tu` ca?i ta.o d-a~ sang tay d-e^'n 3 d-o+`i chu?. Nha` cu+?a thuo^.c die^.n tu` ca?i ta.o la` du+'t khoa't pha?i ti.ch thu - kho^ng ngoa.i le^.. Nhu+~ng tru+o+`ng ho+.p con ruo^.t co' ho^. kha^?u cha'nh thu+'c co`n d-u+o+.c phe'p o+? la.i - la` nhu+~ng bie^.n pha'p va' vi'u. Chu? quye^`n ca(n nha` na^`y la` cu?a nha` nu+o+'c XHCN. Kho^ng chi? co' nhu+~ng ngu+o+`i thuo^.c die^.n ca?i ta.o co^ng thu+o+ng nghie^.p, tu` ca?i ta.o, vu+o+.t bie^n... ma` ngu+o+`i da^n thu+o+`ng co' nha` cu+?a pho^' xa' cu~ng d-e^`u bi. "gia?i pho'ng" ra kho?i nha` ba(`ng nhie^`u cha'nh sa'ch: D-uo^?i d-i kinh te^' mo+'i, du. va`o ho+.p ta'c xa? tie^?u co^ng nghie^.p, mu+o+.n nha` la`m tru. so+?, cho ca'n bo^. va`o o+? chung ro^`i chu? nha` chi.u kho^ng no^?i pha?i bo? d-i, d-o^?i tie^`n d-e^? vo^ sa?n ho'a ngu+o+`i da^n, khie^'n ho. ba('t buo^.c pha?i ba'n ta^'t ca? nhu+~ng gi` co' the^? ba'n d-e^? mua ga.o a(n, cuo^'i cu`ng chi.u kho^ng no^?i, pha?i ba'n nha` vo+'i gia' re? bo? d-e^? vo^ he?m o+?, ra ngoa.i o^ hoa(.c ve^` que^... Ca'n bo^. hoa(.c tha^n nha^n ca'n bo^. mie^`n Ba('c XHCN tra`n va`o "mua" nha` Sa`i Go`n vo+'i gia' ga^`n nhu+ cho kho^ng va` ba^y gio+` la` chu? nhu+~ng ca(n nha` ma(.t tie^`n o+? Sa`i Go`n. Mang xe ta(ng T.54, ca` no^ng Lie^n xo^, AK Trung co^.ng, d-a^?y ha`ng ha`ng lo+'p lo+'p thie^'u nie^n "xe? do.c Tru+o+`ng So+n" ba(`ng ma'u, nu+o+'c ma('t va` xa'c che^'t... va`o xa^m chie^'m mie^`n Nam. Chie^u ba`i la` "gia?i pho'ng" nha^n da^n mie^`n Nam - nhu+ng su+. tha^.t kho' cho^'i ca~i d-u+o+.c - la` va`o d-e^? chie^'m d-oa.t ta`i sa?n, d-a^'t d-ai, cu?a ca?i, d-uo^?i da^n Sa`i Go`n (go^`m ca? ngu+o+`i Nam la^~n Ba('c theo che^' d-o^. Tu+. Do) ra kho?i thu? d-o^ ba(`ng nhie^`u cha'nh sa'ch kha'c nhau - d-e^? ba^y gio+` chi'nh ca'c o^ng d-a~ tro+? tha`nh nhu+~ng nha` tu+ ba?n d-o? trie^.u phu', ti? phu' d-o^ la, va`ng ba.c kim cu+o+ng d-a^`y tu'i - nhu+~ng o^ng chu? co^ng ty co' ta^`m vo'c, nhu+~ng d-i.a chu? d-a^`y quye^`n lu+.c. Tru+o+ng mu.c o+? nu+o+'c ngoa`i d-a^`y nho'c d-o^ la. Con ca'i du ho.c ngoa.i quo^'c. (Tru+o+`ng ho+.p con Thu? Tu+o+'ng CS Nguye^~n Ta^'n Du~ng d-ang du ho.c My~ la` tru+o+`ng ho+.p d-ie^?n hi`nh). Nhu+ va^.y ha`nh vi na^`y go.i la` gi`? Trong nhu+~ng lu'c canh ta`n ru+o+.u ti?nh - mo^.t mi`nh d-o^'i die^.n vo+'i lu+o+ng ta^m thua^`n lu+o+ng cu?a mi`nh - ca'c o^ng tu+. go.i mi`nh d-i. D-e^'n tho+`i "mo+? cu+?a" - co+ ho^.i ho^'t tie^`n co`n nhie^`u ho+n ga^'p bo^.i. Tu+ ba?n ngoa.i quo^'c o^` a.t d-a^`u tu+, khai tha'c da^`u khi', tha^u d-o^ la Vie^.t kie^`u ve^` tha(m que^ hu+o+ng - d-o^ la kha'ch du li.ch ngoa.i quo^'c, ba'n d-a^'t cho Co^ng Ty ngoa.i quo^'c xa^y ca^'t co+ xu+o+?ng, ca^'p gia^'y phe'p ca'c co^ng ty ngoa.i quo^'c, ca'c di.ch vu. d-a^'u tha^`u xa^y ca^'t ca^`u co^'ng, la`m d-u+o+`ng sa', xa^y ca^'t d-a.i co^ng ta'c. Nhu+~ng mo'n no+. ke^'ch xu` tu+` Nga^n ha`ng the^' gio+'i, tu+` quy~ tie^`n te^. quo^'c te^' - nhu+~ng mo'n no+. tra? d-e^'n ma^'y d-o+`i con cha'u cu~ng chu+a du+'t. Nhu+~ng d-a.i co^ng ta'c na^`y ma(.c su+'c ma` a(n no bo'c ke'. Nhie^`u co^ng tri`nh vu+`a xa^y ca^'t xong d-a~ muo^'n su.p xuo^'ng vi` na.n a(n bo+'t va^.t lie^.u. Mo^.t thi' du. d-ie^?n hi`nh: Mo^.t be^.nh vie^.n ga^`n cho+. "u? cua" Long Ho^` - que^ hu+o+ng cu?a Pha.m Hu`ng - nu+o+'c vo^i co`n chu+a ra'o d-a~ muo^'n su.p. Hie^.n d-o'ng cu+?a kho^ng su+? du.ng d-u+o+.c. Hie^.n tu+o+.ng ngu+o+`i Ba('c XHCN kho^'ng che^' toa`n bo^., la`m chu? nha^n o^ng mo.i la~nh vu+.c, chie^'m hu+~u nha` cu+?a, pho^' xa' thu+o+ng ma~i o+? nhu+~ng khu thu+o+ng ma~i quan tro.ng nhu+'t - la` mo^.t su+. tha^.t kho^ng the^? cho^'i bo?. Ca'n bo^. lo+'n d-a~ tro+? tha`nh nhu+~ng nha` ta`i phie^.t d-a^`y quye^`n lu+.c - nhu+~ng o^ng chu? lo+'n gia`u co' nhu+'t li.ch su+?. Trong khi da^n chu'ng mie^`n que^ - nhu+'t la` mie^`n Nam - nga`y ca`ng nghe`o kho^?, tha^'t nghie^.p kinh nie^n. Khoa?ng ca'ch gia`u nghe`o ca`ng lo+'n - d-o+`i so^'ng ca'n bo^. va` da^n chu'ng ca`ng nga`y ca'ch bie^.t. Gia`u thi` gia`u qua' su+'c. Nghe`o thi` nghe`o cu`ng cu+.c.


Nha` va(n - ba'c si~ Hoa`ng Chi'nh - go.i tho+`i ky` sau 75 la` tho+`i "Ba('c thuo^.c" - "Na(m Ba('c thuo^.c thu+' 2: Lu+u vong ta.i que^ nha` trong ca'i d-o'i la.nh. - Na(m Ba('c thuo^.c thu+' 6: Ca^`u cho em nho? 10 tuo^?i d-a^`u d-u? co+m a(n giu+~a ba^`y thu' ha't d-ie^n cuo^`ng chuye^.n thu` oa'n. - Na(m Ba('c thuo^.c thu+' 12: Trong ngu.c tha^'t que^ hu+o+ng a^'y, co' nhu+~ng bo^. xu+o+ng tho^i ta^.p kho'c cu+o+`i." Mie^`n Ba('c XHCN d-em qua^n xa^m chie^'m mie^`n Nam d-e^? kho^'ng che^' no+i d-o' ba(`ng su+. d-o^ ho^. ha` kha('c va` tinh vi.
Bo^. Ma(.t Tho^n Que^ Mie^`n NamCo' nhi`n ta^.n ma('t, nghe ta^.n no+i, mo+'i hi`nh dung d-u+o+.c khuo^n ma(.t mie^`n Nam sau 32 na(m du+o+'i che^' d-o^. co^.ng sa?n. D-e^? d-u+o+.c trung thu+.c - ngu+o+`i vie^'t ghi nhu+~ng d-ie^`u tha^'y va` nghe - kho^ng bi`nh lua^.n - ta.i nhu+~ng no+i d-a~ d-i qua. Tho^n que^ mie^`n Nam - nhu+~ng la`ng xo'm ga^`n ti?nh ly. qua^.n ly. d-a~ co' d-ie^.n. Nhu+~ng la`ng xa~ xa xo^i he?o la'nh va^~n co`n so^'ng trong su+. ta(m to^'i. D-u+o+`ng xa' co' tu su+?a pha^`n na`o. D-u+o+`ng mo`n d-i sa^u va`o tho^n xo'm d-u+o+.c lo't ba(`ng nhu+~ng ta^'m dalle lo+'n (d-u+o+`ng xo'm Ca'i nu+'a, Ca'i chuo^'i xa~ Long My~ VL), xe Honda va` xe d-a.p cha.y qua d-u+o+.c. "Ca^`u tre la('t le?o", ca^`u khi? d-u+o+.c thay the^' ba(`ng ca^`u va'n, ca^`u d-u'c (va^.t lie^.u nhe.). Ca^`u tie^u co^ng co^.ng tre^n so^ng ca'c cho+. qua^.n (Ca'i be`, Ca'i ra(ng) nay kho^ng co`n tha^'y nu+~a. Nha` cu+?a do.c theo bo+` so^ng Ca^`n Tho+ - chen va`o nhu+~ng nha` ga.ch ngo'i, nha` to^n - co`n nhie^`u nha` la' nghe`o na`n. Tu+o+ng tu+. nhu+ va^.y - do.c theo bo+` so^ng Long Ho^` - mo^.t so^' nha` ga.ch nho? mo+'i ca^'t xen ke~ nhu+~ng ma'i la' ba.c ma`u. Vu`ng Tra` o^'p, Tra` cu' (Vi~nh Bi`nh), cho+. Tha^`y Pho' (Vi~nh Long) nhie^`u nha` ga.ch mo+'i xa^y nhu+ng va^~n kho^ng thie^'u nha` la', nha` to^n. D-u+o+`ng mo`n cha.y sa^u va`o tho^n xo'm va^~n co`n d-u+o+`ng d-a^'t la^`y lo^.i va`o mu`a mu+a nu+o+'c no^?i. Hai be^n d-u+o+`ng xe cha.y tu+` My~ Tho, Cao La~nh, Cha^u D-o^'c, Ha` Tie^n, Ra.ch Gia', Ca^`n Tho+. Nhi`n chung - co' mo^.t su+. thay d-o^?i ro~ re^.t. Nha` cu+?a, ha`ng qua'n da^`y d-a(.c, d-o^.ng co+ o^`n a`o, ngu+o+`i ta chen chu'c. Ca?m gia'c chung la` ngo^.t nga.t, kho' tho+?. Nhu+~ng vu+o+`n ca^y xanh um be^n d-u+o+`ng d-a~ bie^'n ma^'t... hoa(.c thu.t sa^u va`o trong, kho^ng co`n tha^'y nu+~a. Kho^ng co`n ve? d-e.p thie^n nhie^n nga`y na`o cu?a vu+o+`n xoa`i ca't sai oa(`n, ma't ma('t vu`ng Ca'i Be`, An Hu+~u, vu+o+`n ma^.n Ho^`ng D-a`o cha.y da`i ha`ng ma^'y ca^y so^' o+? Trung Lu+o+ng.Du+o+'i so^ng - tu+` kinh Vi~nh Te^' cha?y da`i ra so^ng Tie^`n Giang - hai be^n bo+` toa`n la` nha` sa`n, phi'a sau cho^'ng d-o+~ so+ sa`i ba(`ng nhu+~ng tru. ca^y tra`m. Mo^~i nha` hoa(.c 2, 3 nha` d-e^`u co' ca^`u tie^u tie^?u ba('c phi'a sau. Ta('m ru+?a gia(.t giu~, mu'c nu+o+'c le^n uo^'ng, pho'ng ue^' - cu~ng cu`ng tre^n mo^.t do`ng so^ng. Kho^ng co' gi` thay d-o^?i. La`ng Cha`m co`n go.i la` cha` Cha^u Giang cu~ng co`n d-o'. Cu~ng nghe`o nhu+ tru+o+'c. Nhu+~ng chie^'c ghe vu+`a du`ng la`m nha` o+?, vu+`a la` ho^` nuo^i ca' Basa, ca' d-ie^u ho^`ng v.v.. o+? do.c bo+` so^ng kha' da`i. Du+o+`ng nhu+ nga`nh na^`y hoa.t d-o^.ng kha' ma.nh. Do.c tre^n nhu+~ng nha'nh phu. lu+u cu?a 2 con so^ng Tie^`n va` so^ng Ha^.u - ngu+o+`i ta kho^ng co`n tha^'y bo'ng da'ng cu?a nhu+~ng co^ ga'i thu+o+'t tha trong chie^'c a'o ba` ba va` chie^'c qua^`n la~nh My~ A, che`o ghe tam ba?n, bo+i xuo^`ng nhu+ tho+`i tru+o+'c 75 nu+~a. Ho?i mo^.t o^ng gia` te^n Ph. ta.i Ca'i Ra(ng, d-u+o+.c tra? lo+`i: "D-i la^'y D-a.i Ha`n, D-a`i Loan he^'t ro^`i o^ng o+i!" To^i ho?i the^m: "Ca'c co^ ga'i co' nghe nhie^`u ngu+o+`i bi. ga.t ba'n va`o o^? ma~i da^m, nhie^`u co^ ga'i bi. cho^`ng ba('t la`m lao d-o^.ng kho^? sai, bi. ngu+o+.c d-a~i, d-a'nh d-a^.p... ca'c co^ ga'i na^`y kho^ng so+. sao o^ng? - "Bie^'t he^'t - ma^'y co^? bie^'t he^'t, ba'o Tuo^?i tre? d-a(ng ha`ng nga`y. Nhu+ng cu~ng co' nhu+~ng co^ co' cho^`ng D-a.i Ha`n, cho tie^`n cha me. xa^y nha` ga.ch. Co^ kha'c tha^'y va^.y ham. Pha^`n nghe`o, pha^`n kho^ng co' vie^.c la`m kinh nie^n. Ho. lie^`u d-o' o^ng. Bie^'t d-a^u ga(.p may." Ca^u chuye^.n ga'i Vie^.t la^'y cho^`ng D-a.i Ha`n, D-a`i Loan hie^.n kho^ng ai la` kho^ng bie^'t. To+` Tuo^?i tre? - so^' ra nga`y mu`ng 1 Te^'t na(m D-inh Ho+.i - trong ba`i: "No^~i d-au tu+` nhu+~ng con so^'"- co' no'i d-e^'n so^' pha^.n cu?a 65000 phu. nu+~ d-ang la`m vo+. nhu+~ng o^ng cho^`ng D-a`i Loan gia`, ta`n ta^.t d-ui mu`, la`m vo+. ta^.p the^? cho ca? gia d-i`nh cha la^~n con. Cu~ng do to+` ba'o na^`y vie^'t: "Ta.i mo^.t to^? chu+'c ke^'t ho^n la^.u, ha`ng chu.c co^ ga'i d-ang "ba`y ha`ng" d-e^? 2 o^ng Ha`n quo^'c tuye^?n cho.n la`m vo+. va` 118 co^ ga'i kha'c d-ang na(`m, ngo^`i, lo^' nho^' cho+` d-e^'n lu+o+.t mi`nh" Va` cu~ng do to+` Tuo^?i Tre? so^' pha't ha`nh nga`y 25-04-2007, vie^'t: "Ho+n 60 co^ ga'i, tuo^?i tu+` 18 d-e^'n 20 tu+` mie^`n Ta^y Nam bo^. le^n Saigo`n d-e^? du+. tuye^?n. Ca'c cha`ng re^? Ha`n Quo^'c d-u+o+.c quye^`n soi xem ky?, chu' y' d-e^'n ca? tu+`ng ve^'t the.o tre^n tha^n the^? co^ ga'i. Di.ch vu. mo^i gio+'i ho^n nha^n la^.u co' chie^`u hu+o+'ng gia ta(ng. Chi? trong vo`ng nu+?a tha'ng ma` co^ng an d-a~ pha't hie^.n 3 vu. mo^i gio+'i ho^n nha^n tra'i phe'p o+? qua^.n 6, 10 va` Ta^n Bi`nh vo+'i ga^`n 400 lu+o+.t co^ ga'i hie^.n die^.n. Tha^.m chi' - nhu+~ng co^ ga'i d-u+o+.c xe o^m cho+? to+'i d-i.a d-ie^?m do^`n da^.p ga^y na'o loa.n ca? xo'm".



Ngu+o+`i vie^'t co' la^`n lang thang tre^n d-u+o+`ng Nguye^~n Tri Phu+o+ng ti`m qua'n a(n co+m tru+a, co' chu+'ng kie^'n ta.i cho^~: Tu+`ng ca(.p trai ga'i lo^' nho^' xe^'p ha`ng d-o^i tru+o+'c cu+?a mo^.t tru+o+`ng ho.c, d-e^? la^`n lu+o+.t va`o trong. Ho?i mo^.t ngu+o+`i trung nie^n la'i xe Honda o^m, d-u+o+.c anh tra? lo+`i: "D-o' la` nhu+~ng ngu+o+`i con ga'i d-i la^'y cho^`ng D-a`i Loan va` D-a.i Ha`n. Ha`ng be^n trong la` nhu+~ng ngu+o+`i d-ang la`m thu? tu.c xua^'t ngoa.i theo cho^`ng. Ha`ng be^n ngoa`i la` nhu+~ng ngu+o+`i d-ang va`o ky' gia^'y ho^n thu' sau khi d-a~ qua ca'c cu+?a a?i mo^i gio+'i va` thu? tu.c tuye^?n lu+.a". To^i nhi`n ky~ ca'c co^ ga'i na^`y tuo^?i ra^'t tre? khoa?ng chu+`ng 18 d-e^'n 20... d-u+'ng ca(.p vo+'i nhu+~ng anh Ta`u gia` so^`n so^`n - co' mo^.t ngu+o+`i ta`n ta^.t. Kho^ng tha^'y co' thanh nie^n tre?. Nhi`n ca'ch a(n ma(.c va` nghe ho. no'i chuye^.n - to^i d-oa'n chu+`ng ho. d-e^'n tu+` mie^`n Ta^y Nam Bo^.. D-a^y la` to^? chu+'c mo^i gio+'i cha'nh thu+'c co' gia^'y phe'p ha`nh nghe^`. Song song vo+'i to^? chu+'c cha'nh thu+'c, co`n co' mo^.t to^? chu+'c "mo^i gio+'i ho^n nha^n la^.u" - su+. tha^.t la` mo^.t to^? chu+'c buo^n ngu+o+`i, chuye^n d-i du. do^~ tre? em va` ga'i, no'i ga.t la` d-i ba'n ha`ng hay d-i la`m vie^.c ta.i ca'c co+ xu+o+?ng ngoa.i quo^'c nhu+ng la` d-e^? ba'n tha(?ng va`o ca'c o^? ma~i da^m o+? Kampuchia, Tha'i Lan, Ma Cau... d-e^? no+i d-a^y hua^'n luye^.n tre? em la`m no^ le^. ti`nh du.c, ca'c co^ ga'i la`m d-ie^'m, hoa(.c ba'n cho ngu+o+`i Ta`u bo? tie^`n ra mua no^ le^.. Ta^'t nhie^n la` pha?i co' su+. tie^'p tay che cho+? a(n chia cu?a Co^ng An. No'i la` la^.u nhu+ng tha^.t ra la` nhan nha~n xa?y ra ha(`ng tua^`n - tha^.m chi' ha(`ng nga`y tru+o+'c ma(.t da^n chu'ng ta.i ca'c qua^.n Bi`nh Tha.nh, qua^.n 11, Sa`igo`n. Cho du` cha'nh thu+'c hay la^.u, ha^.u qua? cu~ng ga^`n gio^'ng nhau. Cha'nh thu+'c thi` co' gia^'y phe'p, co' co^ng an la`m thu? tu.c, cha'nh phu? thu tie^`n le^. phi'. La^.u thi` le'n lu't vo+'i su+. che cho+? cu?a Co^ng An. Ha^.u qua? gio^'ng nhau, nhie^`u co^ ga'i ve^` la`m vo+. ma^'y te^n D-a`i Loan, D-a.i Ha`n bi. ngu+o+.c d-a~i, d-a'nh d-a^.p ta`n nha^~n - ban nga`y la`m no^ di.ch, ban d-e^m phu.c vu. ti`nh du.c, ro^`i ba'n va`o d-o^.ng ma~i da^m la^'y tie^`n go+~ vo^'n la.i. (Tra.i cu+'u giu'p na.n nha^n cu?a cha Hu`ng o+? D-a`i Ba('c la` mo^.t ba(`ng chu+'ng). Co`n la^.u thi`... ba'n tha(?ng va`o o^? d-ie^'m. Bie^'t bao nhie^u tha?m ca?nh, bie^'t bao nhie^u bi ki.ch thu+o+ng ta^m la`m ru'ng d-o^.ng lu+o+ng ta^m nha^n loa.i. Cu+.u Quo^'c Tru+o+?ng Sihanouk kho^ng gia^'u d-u+o+.c no^~i xo't xa tru+o+'c tha?m ca?nh ngu+o+`i phu. nu+~ Mie^n la`m vo+. ma^'y tha(`ng Ta`u d-a~ tu+`ng le^n tie^'ng ke^u go.i ho. tro+? ve^` nu+o+'c. Kho^ng tha^'y Vie^.t Nam no'i nu+?a lo+`i! Nhu+~ng co^ ga'i na^`y co' bie^'t nhu+~ng tha?m ki.ch d-au thu+o+ng, nhu+~ng su+. ha`nh ha., ngu+o+.c d-a~i, d-a'nh d-a^.p na^`y khi la^'y cho^`ng D-a`i Loan, D-a.i Ha`n kho^ng? Co' bi. cu+o+~ng bu+'c, bi. du. do^~ hay tu+. nguye^.n? Cha me. co' d-o^`ng y' hay ca?n tro+?? Nguye^n nha^n na`o d-a~ thu'c d-a^?y ho. da^'n tha^n va`o con d-u+o+`ng hie^?m nguy, tu+o+ng lai mu` mi.t? Tru+` nhu+~ng tru+o+`ng ho+.p bi. du. do^~ qua d-u+o+`ng da^y buo^n ngu+o+`i - nhu+~ng ngu+o+`i con ga'i na`y tha^.t su+. la` ho. tu+. nguye^.n. Ho. co`n pha?i vay tie^`n mua sa('m, a(n die^.n, ho^'i lo^. d-e^? d-u+o+.c gio+'i thie^.u. Nhu+ng nguye^n nha^n na`o thu'c d-a^?y ho. d-i la^'y cho^`ng D-a`i Loan, D-a.i Ha`n? Co' the^? co' nhie^`u nguye^n nha^n phu+'c ta.p. Pho' thu+o+`ng da^n to^i chi? d-u+a ra va`i nha^.n d-i.nh thie^?n ca^.n nhu+ sau: Qua' nhie^`u chu+o+ng tri`nh nga(n cho^'ng lu~ lu.t, chu+o+ng tri`nh co^ng nghie^.p ho'a, d-o^ thi. ho'a bu+`a ba~i, kho^ng d-u+o+.c nghie^n cu+'u ca^?n tro.ng, d-a^'t d-ai canh ta'c bi. thu he.p. Da^n so^' gia ta(ng. Kho^'i lu+o+.ng d-o^ng d-a?o ngu+o+`i mie^`n Trung, Ba('c XHCN tra`n va`o, no^ng da^n mie^`n Nam thie^'u d-a^'t canh ta'c. Ca'c co^ ga'i mie^`n Ta^y qua^~n ba'ch vi` kho^ng co' vie^.c la`m kinh nie^n - cuo^.c so^'ng vo^ vo.ng mi.t mo+` - co' nhie^`u tru+o+`ng ho+.p bi. thu'c d-a^?y vi` cha me. ma('ng nhie^'c, d-ay nghie^'n khi so sa'nh con ga'i mi`nh vo+'i co^ con ga'i la`ng be^n co' cho^`ng D-a.i Ha`n mang tie^`n ve^` xa^y nha` ga.ch cho cha me..Va` cu~ng vi` ha^'p thu. mo^.t ne^`n gia'o du.c cu?a che^' d-o^. CS (sinh sau 75), nhu+~ng ngu+o+`i tre? tuo^?i kho^ng co' y' nie^.m ve^` lua^n ly' d-a.o d-u+'c cu~..., thang gia' tri. bi. d-a?o lo^.n ne^n ho. kho^ng d-a(.t na(.ng danh du+., si~ die^.n nhu+ tho+`i tru+o+'c... Do va^.y - khi bi. do^`n va`o d-u+o+`ng cu`ng, ho. d-a`nh d-a'nh lie^`u nha('m ma('t d-u+a cha^n... Nhu+ng d-o^.ng lu+.c cha'nh la` nghe`o.



Nghe`o...La` nguye^n nha^n cha'nh d-u+a d-a^?y ca'c co^ ga'i mie^`n Ta^y Nam Bo^. d-i la^'y cho^`ng D-a.i Ha`n va` D-a`i Loan... la` d-e^? hy vo.ng thoa't kho?i ca?nh d-o+`i co+ cu+.c, vo^ vo.ng kho^ng lo^'i thoa't. The^' nhu+ng ta.i sao d-o^`ng ba(`ng so^ng Cu+?u Long (D-BSCL) - vu+.a lu'a nuo^i so^'ng ca? nu+o+'c - sau 32 na(m du+o+'i che^' d-o^. CS la.i tro+? ne^n nghe`o nhu+ va^.y, nghe`o ho+n ca? d-o^`ng ba(`ng so^ng Ho^`ng (D-BSH)? Theo tie^u chua^?n nghe`o tu+`ng vu`ng cu?a To^?ng cu.c tho^'ng ke^ CS Vie^.t Nam - thi` ty? le^. D-BSCL na(m 1998: D-BSC: 37%. D-BSH: 29%. Na(m 2002: D-BSCL: 13 %. D-BSH: 9%. (Nha` x.b Tho^'ng ke^ - Ha`no^.i, trang 13 - LVB tri'ch da^~n). Du` theo tie^u chua^?n na`o: tie^`n te^. (ti'nh ba('ng tie^`n hay ba(`ng ga.o) - mu+'c so^'ng (bao go^`m lu+o+ng thu+.c, nha` o+`, mu+'c so^'ng va(n ho'a) - D-BSCL va^~n nghe`o ho+n D-BSH - bo+?i le~ khi nghe`o ve^` lu+o+ng thu+.c thi` kho' co' the^? gia`u ve^` nha` o+? va` d-o+`i so^'ng va(n ho'a. D-o' la` ca'i nghe`o ma` anh La^m va(n Be' d-a~ nhi`n qua nhu+~ng con so^' co' gia' tri. cu?a nhu+~ng chu+o+ng tri`nh nghie^n cu+'u tho^'ng ke^ khoa ho.c. Va` sau d-a^y la` ca'i nghe`o mie^`n Nam qua ca'i nhi`n ta^.n ma('t, nghe ta^.n no+i cu?a ngu+o+`i vie^'t: Ca'i nghe`o o+? Vie^.t Nam bao go^`m ca? tha`nh thi. la^~n tho^n que^ la` ca'i nghe`o thie^'u tru+o+'c hu.t sau, a(n bu+~a sa'ng lo bu+~a chie^`u - ca'i nghe`o cu?a mo^.t no^ng da^n, nha` do^.t na't, khi tro+`i mu+a lu'c ban d-e^m kho^ng co' cho^~ d-e^? na(`m pha?i ti`m mo^.t go'c nha`, phu? ca'i me^`n ra'ch le^n ngu+o+`i ngo^`i run ca(`m ca(.p tru+o+'c tu+`ng co+n gio' la.nh buo^'t lu`a va`o ca(n nha` tro^'ng ho^'c... Ca'i nghe`o cu?a mo^.t ngu+o+`i d-i mu+o+.n tie^`n, mu+o+.n ga.o to+'i nga`y he.n kho^ng tie^`n tra?. Ca'i nghe`o cu?a mo^.t thanh nie^n tha^'t nghie^.p cha bi. lao pho^?i kho^ng tie^`n mua thuo^'c na(`m ho su` su., me. bo+i xuo^`ng d-i ba'n ba('p na^'u kho^ng d-u? ga.o cho mo^.t d-a`n con 4 d-u+'a, mu~i da~i lo`ng tho`ng d-ang bo^'c d-a^'t ca't cho+i ngoa`i sa^n. Tu.c ngu+~ bi`nh da^n co' ca^u: I't ai gia`u 3 ho., kho' 3 d-o+`i. - Co'. To^i quen bie^'t o^ng Sa'u S. la`m nghe^` cha`i lu+o+'i o+? so^ng Long Ho^`. D-o+`i con la` anh Tu+ Te tie^'p no^'i nghe^` na^`y: nghe^` d-i nhu?i te'p. Va` tre^n bo+` so^ng Long Ho^` na(m nay (2007) to^i tha^'y vo+. cho^`ng mo^.t ca^.u thanh nie^n te^n M. vu+`a ca(.p xuo^`ng va`o be^'n, d-em mie^.ng nhu?i co`n di'nh d-a^`y rong re^u pho+i tre^n ma'i nha` la' d-a~ nhuo^.m ma`u tho+`i gian ba.c the^'ch. Ho?i tha(m thi` te' ra la` con cu?a Tu+ Te. D-o+`i o^ng no^.i - nghe`o! D-o+`i cha nghe`o! D-o+`i cha'u cu~ng nghe`o! Kho' 3 d-o+`i d-o'. Co^.ng Sa?n d-o^?i d-o+`i cho ngu+o+`i gia`u tha`nh nghe`o - kho^ng d-o^?i d-o+`i cho ngu+o+`i nghe`o tha`nh gia`u d-u+o+.c. Ngu+o+`i nghe`o va^~n tie^'p tu.c nghe`o. No'i chung thi` no^ng da^n Vie^.t Nam chie^'m 85% da^n so^' ma` d-a^'t kho^ng d-u? d-e^? canh ta'c - co`n co^ng nghie^.p kho^ng co' kha? na(ng bie^'n no^ng da^n tha`nh tho+. thuye^`n, trong khi da^n so^' la.i gia ta(ng qua' ta?i. Cho ne^n tha^'t nghie^.p kho^ng the^? tra'nh. Nghe`o la` hie^.n thu+.c. Tie^'n si~ Le^ d-a(ng Doanh trong mo^.t ba`i pho^? bie^'n tre^n ma.ng, vie^'t: "No^ng da^n d-a~ nghe`o, d-a^'t d-a~ ke'm d-i, nhu+ng mo^~i na(m the^m 1 trie^.u mie^.ng a(n, la^'y d-a^u ra ma` a(n. Lao d-o^.ng va^'t va? mo^~i nga`y tre^n 8m vuo^ng d-a^'t thi` la^'y gi` ma` gia`u co' d-u+o+.c? "



Mie^`n Nam - 32 Na(m Du+o+'i Che^' D-o^. CSKinh te^' Vie^.t Nam - trong d-o' co' mie^`n Nam - co' chu't tie^'n bo^. - so tu+` tho+`i ky` bao ca^'p d-e^'n tho+`i ky` mo+? cu+?a. Nhu+ng chi? la` tie^'n bo^. vo+'i chi'nh mi`nh. D-o^'i vo+'i ca'c nu+o+'c kha'c trong vu`ng thi` co`n le.t d-e.t ca^`m lo^`ng d-e`n d-o? d-i sau... Va` d-ie^`u quan tro.ng la` su+. pha't trie^?n na^`y co' d-em la.i phu'c lo+.i cho da^n chu'ng qua su+. ta'i pha^n lo+.i tu+'c quo^'c gia, d-e^? ta`i tro+. ca'c chu+o+ng tri`nh y te^', gia'o du.c - ca'c chu+o+ng tri`nh ta.o co^ng a(n vie^.c la`m, pha't trie^?n no^ng nghie^.p, xa^y du+.ng ha. ta^`ng co+ so+? hay kho^ng? Hay la` pha't trie^?n ba(`ng nhu+~ng con so^' ba'o ca'o ro^~ng tue^'ch? Lo+.i tu+'c ta.o d-u+o+.c d-a~ bi. ca? he^. tho^'ng cu?a nhu+~ng con virus tham nhu~ng d-u.c na't co+ the^?. Va` hie^.n ta.i - muo^'n pha't trie^?n co^ng nghie^.p - nha` ca^`m quye^`n d-i.a phu+o+ng - theo le^.nh D-a?ng - mo+? ro^.ng khu co^ng nghie^.p, khu du li.ch, d-a~ quy hoa.ch la^'y d-a^'t, pha' mo^` pha' ma?, chie^'m nha` da^n mo^.t ca'ch ba.o ngu+o+.c. Lo`ng da^n pha^~n ua^'t, ke^u la than kho'c. Oa'n ha^.n ngu't tro+`i xanh! (19 Ti?nh mie^`n Nam d-a~ bie^?u ti`nh khie^'u kie^.n tru+o+'c tru. so+? quo^'c ho^.i 2 Sa`go`n). Nhu+ va^.y co' go.i la` pha't trie^?n kho^ng?
Ke^'t Lua^.n - 32 na(m nhi`n la.i: Ngu+o+`i ta tha^'y mie^`n Ba('c d-a~ "gia?i pho'ng" da^n Sa`igo`n ra kho?i d-a^'t d-ai, nha` cu+?a cu?a ho.. Ho. pha?i ru't vo^ he?m, ra ngoa.i o^ hay ve^` que^ ba(`ng nhie^`u cha'nh sa'ch kha'c nhau. "Gia?i pho'ng" mie^`n D-BSCL ra kho?i su+. tru` phu' do thie^n nhie^n u+u d-a~i tu+` nhie^`u the^' ky?. "Gia?i pho'ng"qua^n nha^n, vie^n chu+'c che^' d-o^. cu~ ra kho?i nha`, d-e^? d-u+a ho. va`o ca'c tra.i tu` ca?i ta.o hoa(.c d-a^?y ho. ra bie^?n..."Gia?i pho'ng" phu. nu+~ mie^`n Ta^y, d-e^? ho. d-u+o+.c tu+. do d-i la`m "vo+. no^ le^.", d-i la`m d-ie^'m o+? Kampuchia, Tha'iLan...- 32 na(m nhi`n la.i: Ngu+o+`i ta tha^'y Vie^.t Nam tro+? la.i tho+`i ky` mua ba'n no^ le^. nhu+ tho+`i Trung co^?. Phu. nu+~ Vie^.t Nam bi. ba'n d-a^'u gia' tre^n E-bay Taiwan website (2003) - bi. tru+ng ba`y trong lo^`ng ki'nh, cu~ng d-e^? ba'n d-a^'u gia' nhu+ mo^.t con va^.t o+? Singapour (2005). Chi? trong na(m 2005 - co' khoa?n 400.000 phu. nu+~ va` tre? em bi. ba'n ra ngoa.i quo^'c. (Theo UNI CEF - LHQ va` Bo^. Tu+ Pha'p Vie^.t Nam). - 32 na(m nhi`n la.i: Mu+o+.n lo+`i nha` ba'o Claude Allegre, ba'o L''expresse nga`y 29-8-2002: "Ngu+o+`i ta kho^ng the^? cho qua mo^.t ca'ch im la(.ng nhu+~ng Kho+ me d-o?, nhu+~ng tra.i ta^.p trung o+? Cambodia va` nhu+~ng cuo^.c ta`n sa't man ro+. o+? d-o'. Va` Vie^.t Nam kho^ng d-u+o+.c bie^'t d-e^'n nhu+ la` mo^.t che^' d-o^. nha^n d-a.o ho+n. Du+o+'i ca'i co+' la` da^n to^.c can d-a?m na^`y d-a~ chie^'n tha('ng ca'c sie^u cu+o+`ng quo^'c - ngu+o+`i ta d-i d-e^'n cho^~ que^n d-i mo^.t ne^`n d-o^.c ta`i d-a^~m ma'u d-ang thu+.c thi tre^n xu+' so+? d-o'". - 32 na(m nhi`n la.i: Mie^`n Ba('c XHCN ro~ ra`ng d-a~ thie^'t la^.p mo^.t ne^`n d-o^ ho^. mie^`n Nam - kha('c nghie^.t, tinh vi ho+n ca? tho+`i Pha'p thuo^.c. Va` d-ie^`u quan tro.ng tre^n he^'t la` Vie^.t Nam d-ang d-u+'ng tru+o+'c hie^?m ho.a ma^'t nu+o+'c. Mo^.t d-a?ng vie^n ky` cu+.u cu?a che^' d-o^. Co^.ng sa?n d-a~ le^n tie^'ng ca?nh ca'o: "Vie^.t Nam d-ang d-u+'ng tru+o+'c hie^?m ho.a ma^'t nu+o+'c. Ma^'t ca? d-a^'t d-ai, so^ng nu'i va` da^n to^.c Vie^.t Nam se~ tro+? tha`nh mo^.t ti?nh le? cu?a Ta`u".
Nguye^~n Va(n Tra^'n
=END=